انجام ۲۰۰ کیلومتر لایروبی پس از سیل گلستان/ آب سدها تخلیه می‌شود

 کاسپین خبر :پس از وقوع سیل در اواخر سال گذشته و اوایل سال جدید در گلستان یکی از انتقاد جدی به آب منطقه‌ای گلستان این بود که از لایروبی رودخانه‌ها غفلت شده است.

با حسین دهقان، معاون حفاظت و بهره‌برداری آب منطقه‌ای گلستان حول محور لایروبی رودخانه‌ها و وضعیت سد های استان به گفتگو نشستیم.

*یکی از انتقادات مطرح شده در زمان سیلاب به مجموعه شما این بود که از لایروبی رودخانه‌ها غفلت کرده‌اید اما ظاهرا بعد از سیل روندلایروبی همچنان ادامه دارد؟

ما قبل از وقوع سیلاب هم لایروبی می‌کردیم اما در زمان وقوع سیلاب منتظر ابلاغ اعتبار نماندیم و با توجه به ضرورت برای ایجاد ظرفیت در مجاری آبی به منظور تخلیه سریع‌تر آب حدود ۱۰۴ کیلومتر از رودخانه‌ها، زهکش‌ها و کانال‌های فرعی لایروبی شد؛ بعد از سیلاب هم کار را متوقف نکردیم و بدون وقفه لایروبی‌ها در حال انجام است.

*بعد از سیل چند کیلومتر لایروبی انجام شد؟

در مجموع امسال حدود ۲۰۰ کیلومتر لایروبی انجام داده‌ایم.۱۰۴ کیلومتر در زمان وقوع سیلاب و بین ۹۰ تا ۱۰۰ کیلومتر بعد از آن.

*اعتبارات لایروبی ابلاغ شد؟

بله ۴۰ میلیارد تومان اعتبار لایروبی رودخانه‌ها ابلاغ شده است.

*این اعتبار کافی است؟

اگر قرار باشد در کل رودخانه‌هایی که در سیلاب متأثر شدند و هم‌اکنون به لایروبی نیاز دارند کار انجام دهیم نه اعتبار ابلاغی کافی نیست و فقط بین ۱۰ تا ۱۵ درصد نیاز واقعی برای عملیات لایروبی رودخانه‌های استان ست.اگر قرار باشد اعتبارات بعدی ابلاغ نشود به طور قطع و یقین آن برنامه‌هایی که استان در لایروبی به دنبال آن هست دستگاه‌های متولی نمی‌توانند آن‌را انجام دهند و بدون ابلاغ اعتبارات تکمیلی موضوع را به سرانجام برسانند.

*مشخصاً چه برنامه‌ای در حوزه لایروبی دارید؟

این سیلاب اخیر باعث شده حجم زیادی از رسوبات پشت مخازن سدهای ما بماند و در عین حال در رودخانه قره‌سو و گرگانرود و سرشاخه‌ها شاهد رسوب‌گذاری هستیم و ضرورت به لایروبی دارد؛ وظیفه مهندسی رودخانه‌ها با آب منطقه‌ای است موضوع را به مدیریت بحران انعکاس دادیم و اعتبار مورد نیاز را برآورد و اعلام کردیم.

اینکه می‌گوییم نیاز به لایروبی داریم مفهومش این نیست که پس از لایروبی رودخانه‌ها سیل در گلستان اتفاق نمی‌افتد.

*پس هدف از انجام لایروبی چیست؟

هیچ جای دنیا برای مدیریت سیلاب رودخانه را لایروبی نمی‌کنند هدف از لایروبی بهبود ظرفیت عبور آب است؛ اگر قرار باشد سیلابی مانند سیل سال ۵۰، ۷۱، ۸۰، ۹۰ و ۹۸ اتفاق بیفتد که میزان سیلاب بیشتر از ظرفیت آبگذر رودخانه باشد قطعاً موضوع قابل مدیریت نیست.

صرف لایروبی نمی‌توانیم اعلام کنیم گلستان در برابر سیل ایمن شده است؛ این تفکر درستی نیست این‌را به عنوان یک کارشناس عرض می‌کنم.

*پس چه باید کرد؟

در بحث مدیریت سیلاب در کنار لایروبی رودخانه‌ها باید سیستم‌های انحرافی ایجاد شود که برنامه کوتاه مدت و اضطراری و هم بلندمدت دارد و طرح‌های علاج‌بخشی سدها هم باید انجام شود تا خطرات و خسارت‌های سیلاب کاهش یابد.بازهم تأکید می‌کنم سیلاب هیچ وقت مهار نمی‌شود و ما می‌توانیم سیلاب را با هدف کاهش خسارات مدیریت کنیم.

*در روزهای اخیر کلیپی در فضای مجازی منتشر شده که نشان می‌دهد آب سد کبودال به شدت کاهش یافته در این خصوص توضیح دهید؟

سدها به عنوان مخازن آبی یک نظام بهره‌برداری در مجموعه خود دارند و این موضوع به نوع کاربری سدها بستگی دارد.سدها هم مانند سایر منابع آب یک دوره پیک(حداکثری)و یک زمان حداقلی دارند.

تمام سدهای در حال بهره‌برداری استان سد کشاورزی هستند و وظیفه آن‌ها تامین آب کشاورزی است؛ طبیعتاً یک دوره که فصل کشاورزی نیست باید آب در این سدها ذخیره‌سازی شود و در زمان فصل کشت آب سدها را تخلیه کنیم و به محصولات پائین دست آب برسانیم.در کنار آن هم در یک بازه زمانی باید اب سدها تخلیه و پایش‌های فنی انجام شود تا برای آبگیری مجدد آماده شوند.کنترل فنی یک مقوله ضروری در تأسیسات آبی است ن تنها در گلستان و ایران بلکه در کل دنیا.

هم‌اکنون مخزن اصلی سد وشمگیر خالی است و در حال انجام کارهای کنترلی سد و دریچه‌های آن هستیم.در سد گلستان هم حدود پنج تا ۶ میلیون مترمکعب آب وجود دارد که آن‌هم باید تخلیه شود.شرایط در تمام سدهای استان همین‌طور است سد کبودوال هم مانند سایر سدهای استان است.

*یعنی آب این سد تخلیه شده است؟

نه تخلیه آب سدها از روز یکشنبه هفته جاری(۱۴ مهر)آغاز می‌شود و به مردم هم اطلاع‌رسانی کرده‌ایم از قرار گرفتن در مسیل رودخانه‌ها و مجاری آبی پرهیز کنند.

سد کبودوال حدود ۱۸ تا ۱۹ میلیون مترمکعب آب داشت با توجه به نیازهای مردم پایین دست در کشت ذرت، سویا و هندوانه و... با تقاضای مردم برای آبیاری محصولات آب دادیم و کشت انجام شد؛ خوشبختانه از نظر اقتصادی و اشتغال شاهد رونق در جامعه بودیم و همین الان حدود ۵.۵ میلیون مترمکعب آب در مخزن سد موجود است.اینکه بیان می‌شود سد کبودوال دریاچه ارومیه شده این بحث‌ها را افراد غیرکارشناس و غیرفنی می‌زنند که حرف‌های احساسی است.

*این‌طور که شما اشاره داشتید هم‌اکنون سد کبودوال حدود ۲۳ تا ۲۴ درصد آب دارد که این آب هم باید تخلیه شود؟

کاملاً درست است باید آب مازاد از استاندارد تخلیه شود تا کنترل و پایش انجام دهیم و بتوانیم از اواخر پاییز دوباره سدها را آبگیری کنیم.

در بحث مدیریت مخازن سدها جای تعجب است سد وشمگیر ابتدا تخلیه شد و برخی از سدهای مرزی گلستان سال‌هاست خشک شده‌اند؛ در تمام این سال‌ها مردمی که در استان زندگی می‌کردند سدهای خشک شده استان را دیدند و دریاچه ارومیه نبود الان که سدکبودوال در حال تخلیه است می‌گویند دریاچه ارومیه است؛ اگر کلیپ را گوش دهید و در نوشته‌ها فضای مجازی ردقت کنید متوجه می‌شوید که آن‌ها دغدغه مباحث فنی و محیط‌زیستی ندارند به دنبال مباحث دیگری هستند.ما دستگاه فنی و تخصصی هستیم هرکس بحث فنی داشته باشد با آن‌ها گفتگو می‌کنیم./مهر